Czym jest służebność osobista?

Zgodnie z treścią ustawy służebność osobista to prawo rzeczowe. Polega ona na tym, że nieruchomość obciążona jest na rzecz konkretnej osoby fizycznej, która może z niej korzystać w sposób zaspokajający potrzeby. Najczęściej służebność osobista dotyczy wydzielonej powierzchni mieszkania i może zostać ustanowiona zarówno przez właściciela lub współwłaścicieli nieruchomości, jak i odgórnie przez wyrok sądu np. podczas podziału spadku.

Czy służebność osobista jest tym samym, co służebność gruntowa?

Służebność gruntowa jest lepiej poznanym pojęciem, jednak nie jest równoznaczna ze służebnością osobistą. W przypadku służebności gruntowej mamy do czynienia z sytuacją, w której prawo do korzystania z nieruchomości mają wszyscy jej właściciele. Służebność osobista dotyczy jedynie określonej osoby fizycznej (nie dotyczy osób prawnych) i jest prawem niezbywalnym, które nie przechodzi na spadkobierców jako część masy spadkowej. Służebność osobista ustaje w momencie śmierci służebnika, jednak w niektórych sytuacjach (po wcześniejszym ustaleniu z właścicielem nieruchomości), może ona przejść na osoby bliskie uprawnionego do korzystania z nieruchomości np. zamieszkujące z nim dzieci i współmałżonka. Służebność osobista nie jest też równoznaczna z prawem dożywotniego użytkowania nieruchomości, które nakłada na jej właściciela określone obowiązki. W przypadku służebności osobistej to osoba, na której rzecz została obciążona nieruchomość, musi wywiązać się z określonych obowiązków i postępować zgodnie z obowiązującymi zasadami współżycia społecznego.

-  Nieruchomość może zostać obciążona na rzecz osoby fizycznej prawem służebności osobistej, które w swoim brzmieniu odpowiada prawu służebności gruntowej. W przypadku służebności osobistej przysługuje ona jednej osobie. Ma ona prawo zamieszkiwać na terenie nieruchomości ze współmałżonkiem oraz niepełnoletnimi dziećmi, jednak po jej śmierci, prawo służebności osobistej nie przechodzi na osoby zamieszkujące razem ze służebnikiem – wyjaśnia ekspert z  Kancelarii Radców Prawnych Marek Zielińska Markowicz z Rybnika.

Jakie prawa i obowiązki wynikają ze służebności osobistej?

Służebność osobista wiąże się z koniecznością przestrzegania pewnych zasad oraz wykonywaniem obowiązków, które powinny zostać precyzyjnie określone w spisywanej w formie aktu notarialnego umowie. W celu uniknięcia popełnienia błędów treść umowy służebności osobistej powinna zostać zawsze skonsultowana z ekspertem, czyli prawnikiem. W sytuacji nieprzestrzegania przez służebnika zasad ustalonych w umowie służebność osobista może zostać zamieniona na rentę, a służebnik musi opuścić nieruchomość. Służebnik ma prawo korzystać z nieruchomości w sposób zaspokajający jego potrzeby, jednak nie może działać na szkodę nieruchomości, innych lokatorów oraz sąsiadów, a także postępować niezgodnie z powszechnie obowiązującymi normami współżycia społecznego.