Ornamenty w monstrancjach. Przegląd propozycji

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych naczyń służących do sprawowania Mszy Świętej jest monstrancja. Należy do grupy świętych naczyń. Jej nazwa z łaciny oznacza prezentować, co dobrze opisuje jej zastosowanie, ponieważ w naczyniu tym noszony jest Najświętszy Sakrament. Najczęściej jest stosowana podczas procesji i w trakcie adoracji. Może przybierać różne formy i być zdobiona za pomocą wielu ornamentów.

Budowa i rodzaje monstrancji

Okrąg, który stanowi centralny element monstrancji, jest symbolem boskiej doskonałości. Z kolei różnego rodzaju ornamenty powinny przybierać formę promieni, które symbolizują słońce sprawiedliwości, czyli Jezusa Chrystusa. Jeszcze kilka wieków temu naczynia te były znacznie większe niż obecnie. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje monstrancji:

• na tradycyjną hostię,

• na dużą hostię.

Ta pierwsza jest mniejsza i najczęściej stosowana jest w trakcie nabożeństw lub mszy. Z kolei monstrancje na dużą hostię wykorzystywane są zazwyczaj podczas ważnych nabożeństw, aby jeszcze mocniej podkreślić ich rangę. W związku z tym najczęściej stosowane są podczas świąt lub procesji: Bożego Ciała, odpustowych czy rezurekcyjnych.

Przegląd propozycji ornamentów

Pracownia Brązownicza z Konarzewa od lat zajmuje się produkcją naczyń liturgicznych w tym monstrancji. Oferuje różne wzory bazujące na kilku rodzajach ornamentów. Należą do nich:

• wizerunki ewangelistów,

• zdobienia rubinowe,

• ornamenty roślinne,

• wizerunek Boga Ojca,

• ornamenty pierścienne,

• wizerunki aniołów,

• motywy krzewów winnych,

• motyw krzyża,

• postać Jezusa Chrystusa,

• wizerunek Trójcy Świętej.

Ornamenty w monstrancjach

Monstrancja posiada wielowiekową tradycję. Zapoczątkował ją w 1264 roku papież Urban IV, który ustanowił Boże Ciało, gdzie naczynie to pełniło kluczową rolę, ponieważ służyło do prezentowania Najświętszego Sakramentu. Na przestrzeni wieków rozmiary i ornamenty na monstrancji zmieniały się.

W okresie średniowiecza monstrancja była stylizowana np. na wieże lub kapliczki, zaś w obecnych czasach przybiera formę solaryczną, w której w samym centrum tego naczynia znajduje się hostia, czyli Najświętszy Sakrament. Zazwyczaj wykonywana jest ze złota, mosiądzu lub innych szlachetnych materiałów. Można spotkać również jej drewniane lub bursztynowe formy charakteryzujące się bogatymi zdobieniami, lub prostymi bryłami.

Od rodzaju kruszcu, a także wykorzystanych ornamentów uzależniona jest cena takiego naczynia. Obecnie na rynku dostępne są monstrancje cechujące się prostą, nowoczesną formą lub tradycyjne mocno zdobione.