Kto może zostać dawcą komórek rozrodczych?

Współczesne metody leczenia niepłodności dają parom szansę na spełnienie marzeń o potomstwie. Jednym z tych sposobów jest dawstwo komórek jajowych, które umożliwia kobietom, które nie mają własnych komórek jajowych, zajście w ciążę. W naszym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu i dowiemy się, kto może zostać dawczynią komórek rozrodczych, jakie są kryteria kwalifikacji oraz jak wygląda sam proces dawstwa.

Wstępne kryteria kwalifikacji

Zanim kobieta zostanie dopuszczona do procesu dawstwa komórek jajowych, musi spełnić pewne wstępne kryteria. Przede wszystkim musi być w wieku od 18 do 35 lat, co jest podyktowane jakością komórek jajowych oraz zdolnością do ich wytwarzania. Ponadto dawczynie powinny być zdrowe fizycznie i psychicznie, aby móc przejść przez cały proces bez negatywnych konsekwencji dla swojego zdrowia oraz dla przekazywanego materiału generycznego.

Badania medyczne i genetyczne

Kolejnym etapem kwalifikacji do dawstwa komórek jajowych są szczegółowe badania medyczne i genetyczne. W klinikach, które zajmują się leczeniem niepłodności, takich jak Centrum Leczenia Niepłodności Angelius w Katowicach, dawczynie muszą przejść przez szereg badań, takich jak badania wirusologiczne, bakteriologiczne, genetyczne oraz badania ginekologiczne oraz USG jajników. Te badania mają na celu ocenić zdrowie dawczyni oraz wykluczyć ewentualne przeciwwskazania do dawstwa. Badania genetyczne w kierunku nosicielstwa mukowiscydozy (CFTR), rdzeniowego zaniku mięśni (SMN1) oraz niedosłuchu wrodzonego (GJB2) oraz ocenę kariotypu przeprowadza się, aby wykluczyć ryzyko przekazania chorób genetycznych dziecku.

Konsultacje psychologiczne

Przed rozpoczęciem procesu dawstwa komórek jajowych kobieta musi również przejść konsultacje psychologiczne. Celem tych spotkań jest ocena gotowości psychicznej dawczyni do podjęcia tego rodzaju decyzji oraz upewnienie się, że zdaje sobie sprawę z konsekwencji swojego wyboru. W trakcie konsultacji psycholog może zadawać pytania dotyczące motywacji, oczekiwań wobec procesu oraz ewentualnych obaw związanych z dawstwem oocytów.

Stymulacja hormonalna i pobranie komórek jajowych

Gdy kobieta spełni wszystkie wymagane kryteria i przejdzie pomyślnie przez etap badań oraz konsultacji psychologicznych, może zostać dopuszczona do procesu dawstwa komórek jajowych. Na początek poddawana jest stymulacji hormonalnej, która ma na celu pobudzenie jajników do produkcji większej liczby pęcherzyków jajnikowych i uwolnienia wielu komórek jajowych. Stymulacja trwa około 10–14 dni i wymaga monitoringu i regularnych wizyt w klinice i kontrolnych badań USG.

Następnie przeprowadza się punkcję jajników w celu pobrania płynu z komórkami jajowymi, który odbywa się pod kontrolą USG. Zabieg ten jest wykonywany w znieczuleniu ogólnym i trwa około 15–20 minut. Po pobraniu komórki jajowe są przekazywane do laboratorium, gdzie zostają poddane procesowi oczyszczania i sprawdzenia ich dojrzałości, a następnie przekazywane są do baku komórek rozrodczych. Oocyty pobrane od anonimowej dawczyni mogę być również wykorzystane do in vitro bezpośrednio po punkcji, wówczas etap krioprezerwacji jest pomijany.

Anonimowość i prawne aspekty dawstwa

W Polsce dawstwo komórek rozrodczych jest anonimowe, co oznacza, że ani dawczyni nie wie, kto skorzystał z jej komórek rozrodczych, ani leczona para nie wie, od kogo pochodziła komórka jajowa. Ponadto dawczyni nie ma żadnych praw ani obowiązków wobec dziecka, które urodzi się dzięki jej komórkom jajowym.